Er zijn op dit moment twee belangrijke onderwerpen aan de orde, die de toekomst van de mensheid en de aarde gaan bepalen.
- Het stikstof probleem
- Het C02 probleem
Het stikstof probleem zorgt ervoor dat de biodiversiteit in de natuur snel achteruit gaat. Dit probleem heeft geen gevolgen voor de opwarming van de aarde al zijn de oorzaken wel dezelfde als die van het nog gevaarlijker CO2 probleem.
Deze week mocht ik bij een tweetal interessante bijeenkomsten van de KNNV Apeldoorn aanwezig zijn.
De eerste was een leerzame workshop “Klimaat Fresh” waar de deelnemers oorzaken en gevolgen mochten bespreken over de klimaatverandering.
De tweede was een lezing over “Aardkundig waarden in het veranderende Nederlandse landschap”. Hierbij werden verrassende gevolgen getoond in het landschap door ingrijpen van de mens. Uiteraard kwam het klimaat hier ook aan bod.
De NOS heeft net weer een artikel gepubliceerd dat de moeite van het lezen waard is.
Dat het belangrijk is om meer bewustzijn te creëren voor dit probleem zal duidelijk zijn. Zonder de inbreng van haar burgers zal de Nederlandse politiek niet snel geneigd zijn om afdoende maatregelen te nemen. Nog effectiever zal het zijn om op Europees niveau regelgeving aan haar lidmaten op te leggen. Dat waarborgt een lange termijn visie waar het de landelijke en lokale politici nog al eens aan ontbreekt. Het oplossen van problemen is politiek gezien vaak interessanter dan het voorkomen ervan. Dat schijnt menselijk te zijn maar niet verstandig.
NOS Nieuws vandaag, 2 november 2023
Amerikaanse topklimatoloog: we hebben CO2-probleem veertig jaar onderschat
Rolf Schuttenhelm
Het opwarmende effect van CO2 is 50 procent sterker dan jarenlang is gedacht. Dat zegt de Amerikaanse klimatoloog James Hansen van Columbia-universiteit in zijn nieuwste onderzoek. Hij verwacht in de komende decennia een versnelling van de opwarming.
Sommige wetenschappers gaan nooit met pensioen. Een daarvan is James Hansen, voormalig hoofd klimaatonderzoek van NASA. Hansen is beroemd omdat hij al in 1988 getuigde over klimaatverandering voor de Amerikaanse Senaat. De mondiale opwarming bleek toen al onweerlegbaar uit de NASA-metingen.
Hansen is ook een autoriteit in berekeningen over het opwarmende effect van CO2. En juist daarom is het opmerkelijk dat hij met de nieuwe studie niet alleen breekt met de gangbare wetenschap, maar ook met zijn eigen eerdere onderzoek.
Opwarming gemaskeerd
Het effect van CO2 op het klimaat is volgens zijn nieuwe onderzoek ruim anderhalf keer zo hoog als ook Hansen zelf tot enkele jaren geleden dacht.
Een gedeeltelijke verklaring is dat de opwarming is gemaskeerd door een andere menselijke klimaatinvloed. Het gaat dan om 'aerosolen', een mix van zwevende deeltjes luchtvervuiling, zoals zwaveloxiden, die ook vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen. Die deeltjes weerkaatsen zonlicht en hebben daardoor een koelende werking. Dat koelende effect houdt relatief kort aan, waarna de (sterkere) opwarming door CO2 de overhand krijgt.
Foute inschatting uit 1982
De belangrijke aanwijzing vonden Hansen en zijn co-auteurs in het verleden van de aarde. "Daar heeft altijd de sleutel gelegen om de precieze gevoeligheid van het klimaat te bepalen. Dat kun je met modellen niet goed doen", vertelt Hansen aan de NOS.
Probleem was dat gegevens uit het verleden twee verschillende verhalen vertelden. Warmere periodes van bijvoorbeeld 3 miljoen jaar of zelfs 15 miljoen jaar geleden gaven al hints dat de aarde mogelijk sterker reageert op CO2-stijgingen, maar dat was strijdig met onderzoek naar een iets minder ver verleden: de ijstijden.
Volgens het team van Hansen is een foutieve inschatting uit 1982, die steeds is blijven doorsijpelen naar nieuwere studies, daar debet aan. Nieuwer onderzoek geeft volgens Hansen aan dat de laatste ijstijd twee keer zo koud was als eerder gedacht, wat ook nieuw licht werpt op de rol van CO2. "We hebben eindelijk een antwoord gekregen op een 40 jaar oud mysterie", zegt Hansen, op 82-jarige leeftijd nog actief als hoogleraar aan Columbia-universiteit.
Reactie KNMI:
Als iemand met de statuur van James Hansen met nieuwe en schokkende inzichten komt, dan is dat wel iets om serieus te nemen, zegt klimaatexpert Bart Verheggen van het KNMI. Toch is hij niet gelijk overtuigd. "Hansens schatting valt nog binnen het bereik van het IPCC, maar zit erg aan de hoge kant. Onder andere de precieze temperatuur tijdens de ijstijden is wat mij betreft nog geen uitgemaakte zaak en ik vind de inschatting van het maskerende effect door aerosolen wel erg hoog. Ik zou er vooralsnog dus voor waarschuwen om te veel op deze ene studie te leunen."
Deze wetenschappelijke discussie zal uiteindelijk door thermometers beslecht worden. De onderzoeksgroep van Hansen verwacht door de afname van aerosolen dat de mondiale opwarming de komende twintig jaar zal versnellen. Blijft die versnelling uit, dan pleit dat voor de gangbare inschattingen van de klimaatgevoeligheid. Voor beleidsmakers maakt het weinig uit, besluit Verheggen: "Ook dan moeten we de CO2-uitstoot ontzettend snel afbouwen om de klimaatdoelen te halen."
Hansen zette al in de jaren 80 een ander belangrijk begrip op de kaart: 'warming in the pipeline'. Onder andere door de grote massa van de oceanen reageert het klimaatsysteem van de aarde vertraagd op een CO2-stijging. Dat betekent dat als die CO2-stijging stopt, de opwarming nog lang doorgaat.
Het is een belangrijk besef: de urgentie van het klimaatprobleem is aanzienlijk hoger dan thermometers aangeven, omdat die thermometers achter de feiten aanlopen.
Hoeveel opwarming er de komende decennia nog in de pijplijn zit, hangt er ook vanaf hoeveel aerosolvervuiling er zal overblijven, zegt de Nederlandse co-auteur Leon Simons. Als die vorm van luchtvervuiling helemaal zou wegvallen, zou de aarde op basis van de huidige concentratie broeikasgassen binnen deze eeuw nog zo'n 3,6 graden warmer worden, bovenop de waargenomen 1,2 graden opwarming.
Concentratie stijgt nog
Ook na de huidige eeuw is het na-ijlen van de opwarming niet voorbij: de vorming van een nieuw, warmer evenwicht duurt duizenden jaren. Op die tijdschaal zit er volgens het nieuwe onderzoek nog 7 tot 9 graden opwarming in de pijplijn, als de concentratie broeikasgassen vanaf nu constant zou blijven op het huidige niveau.
Dat is overigens geen onvermijdelijke opwarming. Voorwaarde is ook dan dat de concentratie broeikasgassen tijdig omlaag zou moeten. Probleem is wel dat die concentratie nu nog elk jaar stijgt, zegt Simons.