Paragraaf index

Ooggetuigeverslag uit 1960

Ook een verslag in dezelfde krant van 1960 in ABA (Algemeen Beschaafd Apeldoorns) van de heer Lankwarden die Houtjes nog gekend heeft en een mogelijke dader heeft gezien mag hier niet ontbreken. Er onder is de "vertaling" van het artikel geplaatst voor diegenen die het Apeldoornse dialect niet goed beheersen.

Bij de foto van “Houtjeskamp”

Herinnering aan tragische geschiedenis van Houtjes

Krek veur ons vroggere huus is de foto enoom’n van ’t Houtjeskamp.
Ik weette nog bes, dat de soldoat’n doar kwamm’n en eers was ’t veur ons arg leuk, mà toe ’t puntdroad der um heer etrokk’n was, mogge wiellù der niet meer inkomm’n. Gelukkig veur ons kwamm’n de soldoat’n der wel uut as ze noar de boss’n ging’n um te oefen’n liepe wiellù mee en mogge wiellù ok wel ’s een keer ’t geweer vastehou’n.
Elke keer as de soldoat’n der uut trokk’n en wiellù waën niet noa de schoole dan wa’w de bie. Ik weette nog d’aw’ is helemoale mee eloop’n bint tut in Terwolde en toew’ weerumme gingen kow’ hoas niemeer meekomm’n.
Op de foto steet ok de Westenenkerweg. Dat was toenog een zandwegge, maar ’n hele moojen. Ik heb ezien dat ’n kunstschilder ’n heel mooi schilderieje dervan emaak hef. An de linkerkanrte van de weg stonn’n ’n paar huzen en an d’andre kante was al de grond van Houtjes, langs de hele Westenenkerweg tut an de Annumseweg, en de vroggeree Rondweg liep helemoal langes Houtjes zien grond btut an de Hoenderperkweg.
Doar lag eers ’t Zandgat en veurbie de Hoenderparkweg had Houtjes nog ’n paar weijen liggen.
De grote weije numden ze de Koopmansweije en deur de Andre weije liep ’n bèke woa de wasseriejen ’t water uut haald’n um mee te wass’n.
Umdat de koei’n van Houtrjes ok uut die bèke dronk’n, wasse doa wat breejer ewödd’n, wiellù nuumd’n dat ’t Zwàtte Gat.
’s Zomes ginge wiellù doa zwemm’n.
Toe de soldoat’n der nog niet waën was ik veule bie Houtjes.
In de vakansie moch ik meeriejen met de karre noa ’t land.

Een mooi stukje Apeldoorn is verdwenen

Houtjes had een heleboel koei’n, schoap’n, vark’ns kipp’n en ’n grote hond.
Woar op de foto de tent’n stoat liep’n vrogger de koei’n van Houtjes. Soms moggen wiellù der op pass’n, dat ze niet in de akkers kwamm’n, diej’ op de foto achter de tent’n goed könt zien. Houtjes verbouw’n ok altied boekweite.
As die in bluuj ston, was ’t ’n mooi gezichte.
Rechts bovenan de foto steet wat noe de Staalweg is, vrogger ’n zandweggetjen en geliek de scheiding tussen ’t bouwland en ’n stuk bos, dat Ankersmitbussien heette. De meeste tied kow’ goed met Houtjes opschiet’n, maar soms haw’ ook ruuzie met ’m.
Houtjes had ’n koei’njonge, die op de koei’n pass’m mos. Aw’ dan ruuzie met Houtjes hadd’n, dan kropie wiellù deur de eikestruuk’n noa de koei’n en joeg’n ze in de Ankersmitsbussien. Dan duur’n het een hele tied veur de koei’njonge ze der weer uut had. Maar de meeste tied stonne wiellù op goei voet met Houtjes. As ik uut de schoole kwamme mog ik em help’n zuuk’n noa eier. Aw’ Houtjes dan de hele weke eholp’n hadden, dan kreew’ zoaterdags ’n appeltjen, um dàw’ em zo goed eholp’n hadd’n.

Zo was ik op ’n zoaterdag ok weer bie Houtjes, ’t was de zoaterdag veur Pinkst’ren in 1917. Toe ik in huus kwamme, vroeg mien moeder mie nok nog effies noa Houtjes wol goan um wat eier te hal’n, want der was gien vleis.
Noe mok eff’n vetell’n, dat Houtjes helemoale allenig woon’n.
Smààns kwam ’n jone em help’n, maar soavuns ging die weer noa huus. Zien boerderieje beston uut ’n grote dele met links en rechts koei’nstall’n en doaboven de hilde veur ’t heui.
Aj’ de dele over waën, kwammie eers in ’n keuk’n en doanoas was de kamer woa Houtjes woon’n, ’n ronde blanke toafel met ’n petrolielampe an de zolder, ’n heerd met mooie tegels en keupren spull’n. Veur de vensters hingen gien gedien’n, allenig ’n rolgedien, maar dat dee Houtjes nooit noa beneien. Van buut’n uut ko’j zo de kamer inkiek’n as de lampe an was.
Die zoaterdagoavund kwam ’k bie Houtjes, maar ik konne ’m niet vinn’n. Achter ’t huus liep wel ’n andre manspesoon maar die kenn’n ik niet. Eindeluk von ik Houtjes op ’t land an Vt werk. He ging toe met mien mee noa de boerderieje. Doar gaffe mien de eier.
Kwazze nog maar net in huus toew’ ’n schot heurd’n en dagge wiellù datter ’n knientjen eschoot’n was. ’t Schot was niet veur ’n knientjen bedoeld, ’t schot was veur Houtjes bestemd.
Zundasmààns al vròg kwam de plietsie bie mien um te vraag’n ok soavuns nog bie Houtjes ewès was. En toe mos ik ’t hele vehaal vetell’n en wier ik mee enoom’n noa zien boerderieje.
Dee moordenaar had Houtjes dood’eschoot’n uut de tuin, dwàs deur ’t raam, toen ’e an de toafel de krante zat te lezen.
Dat was ’t ende van Houtjes, maar òk ’t ende van zien mooie bezit. Noa Houtjes zien dood wier de grond vekocht en al gauw doannoa ston op de plekke van Ankersmitsbussien ’t Houtjesdarp.
Nog wat later ging Houtjes zien boerderieje teg’n de vlakte en umtrent op die plekke steet noe de meziektente van ’t Westenenkerpark.
In die tied hèw’ netuuluk ok ezien dat AGOVV zien eerste voetbalveld kreeg op ’n stuk grond van Houtjes. Dat was ’n hele belèvenis veur ons en toe’w’ ’n bitjen ouwer waën, ginge wiellù ok voetball’n in AGOVV.
Later ging AGOVV noa Berg en Bos en Houtjes zien grond wier helemoale vol ebouwd met huuz’n en zo ging weer ’n mooi stuksien van Apeldoorn weg um plaatse te maak’n veur moderne woonwiek’n woa maare weinig romantiek te vinn’n is.

W.H. Lankwarden
Zwarte Kijkerweg 17
Apeldoorn

(De heer Lankwarden ontvangt f5,-)


Hier volgt de "vertaling " van het artikel van de heer Lankwarden.

Precies voor ons vroegere huis is de foto van het Houtjeskamp genomen.

Ik weet nog goed dat de soldaten er kwamen en de eerste tijd was het voor ons erg leuk maar toen het prikkeldraad er omheen werd gespannen mochten wij er niet meer naar toe.
Gelukkig voor ons kwamen de soldaten er wel uit als ze voor het oefenen naar de bossen gingen en dan liepen wij met ze mee en mochten we ook wel eens het geweer vasthouden.
Altijd als de soldaten er op uit trokken en wij niet naar school hoefden dan was ik van de partij.
Ik weet nog wel dat wij eens helemaal tot bij Terwolde gelopen hebben en toen we weer teruggingen konden we bijna niet meer meekomen.
Op de foto staat ook de Westenenkerweg. Dat was toen nog een zandweg, maar wel een hele mooie.
Ik heb gezien dat een kunstschilder er een heel mooi schilderij van gemaakt heeft.
Aan de linkerkant van de weg stonden een paar huizen en aan de andere kant was de grond van Houtjes. Langs de hele Westenkerweg tot aan de Arnhemseweg en de vroegere Rondweg was het grondgebied van Houtjes tot aan de Hoenderparkweg.
Daar was eerst het Zandgat en voorbij de Hoederparkweg had Houtjes ook nog een paar weilanden.
De grote weide noemden ze de Koopmansweide en door de andere weide liep een beek waaruit de wasserijen het water uit haalden om mee te wassen. Omdat de koeien van Houtjes ook uit die beek dronken, was zij daar iets breder geworden. Wij noemden dat het Zwarte Gat. ’s Zomers gingen wij daar zwemmen.
Toen de soldaten er nog niet waren was ik veel bij Houtjes. In de vakantie mocht ik met de kar naar het land meerijden.
Houtjes had een heleboel koeien, schapen, varkens kippen en een grote hond.
Waar op de foto de tenten staan liepen vroeger de koeien van Houtjes. Soms mochten wij er op passen, zodat ze niet in de akkers kwamen, die op de foto achter de tenten goed te zien zijn.
Houtjes verbouwde ook altijd boekweit. Als die in bloei stond, was dat een mooi gezicht.
Rechts bovenaan de foto staat wat nu de Staalweg is, vroeger een zandweggetje en ook de scheiding tussen het bouwland en een stuk bos, dat Ankersmitbosje heette. De meeste tijd konden we goed met Houtjes opschieten, maar soms hadden we ook ruzie met hem.
Houtjes had een koeienjongen, die op de koeien moest passen. Als we dan ruzie met Houtjes hadden, dan kropen we door de eikenstruiken naar de koeien en joegen ze in het Ankersmitsbosje. Dan duurde het een hele tijd totdat de koeienjongen ze er weer uit had.
Maar meestal stonden we op goede voet met Houtjes. Als ik uit school kwam mocht ik hem helpen eieren zoeken. Als we Houtjes dan de hele week geholpen hadden, dan kregen we op zaterdag een appeltje, omdat we hem zo goed geholpen hadden.
Zo was ik op een zaterdag ook weer bij Houtjes. Het was de zaterdag voor Pinksteren in 1917.
Toen ik thuis kwam, vroeg mijn moeder mij of ik nog even naar Houtjes zou willen gaan om wat eieren te halen want er was geen vlees.
Nu moet ik even vertellen dat Houtjes helemaal alleen woonde.
’s Morgens kwam er een jongen hem helpen maar ’s avonds ging die weer naar huis.
Zijn boerderij bestond uit een grote deel met links en rechts koeienstallen en daarboven de hilde voor het hooi.
Als je over de deel ging kwam je eerst in een keuken en daarnaast was de kamer waar Houtjes woonde, met een ronde blanke tafel met een petroleum lamp aan de zolder, een haard met mooie tegels en koperen spullen. Voor de vensters hingen geen gordijnen, alleen een rolgordijn, maar dat deed Houtjes nooit naar beneden.
Van buiten kon je zo de kamer inkijken als de lamp aan was.
Die zaterdagavond kwam ik bij Houtjes, maar ik kon hem niet vinden. Achter het huis liep wel een andere man maar die kende ik niet. Eindelijk vond ik Houtjes op het land aan het werk. Hij ging toen met mij mee naar de boerderij. Daar gaf hij mij de eieren.
Ik was nog maar net thuis toen we een schot hoorden en we dachten dat er een konijn geschoten was.Het schot was niet voor een konijntje bedoeld, Het schot was voor Houtjes bestemd.
Zondagmorgen vroeg kwam de politie bij mij om te vragen of ik ’s avonds nog bij Houtjes geweest was.
En toen moest ik het hele verhaal vertellen en werd ik naar zijn boerderij meegenomen.
De moordenaar had Houtjes vanuit de tuin dwars door het raam doodgeschoten, toen hij aan de tafel de krant zat te lezen. Dat was het einde voor Houtjes, maar ook het einde van zijn mooie bezit. Na de dood van Houtjes werd de grond verkocht en al gauw daarna stond op de plek van Ankersmitsbosje het Houtjesdorp.
Nog iets later ging de boerderij van Houtjes tegen de vlakte en ongeveer op die plek staat nu de muziektent van het Westenenkerpark.

In die tijd hebben we natuurlijk ook gezien dat AGOVV zijn eerste voetbalveld kreeg op een stuk grond van Houtjes. Dat was voor ons een hele belevenis en toen we wat ouder waren gingen we ook bij AGOVV voetballen.
Later ging AGOVV naar Berg en Bos en de grond van Houtjes werd helemaal met huizen vol gebouwd en zo ging weer een mooi stukje van Apeldoorn weg om plaats te maken voor moderne woonwijken waar maar weinig romantiek te vinden is.